Vào ngày 28 tháng 12 năm 2018, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Thông tư 42 sửa đổi các quy định về cho vay ngoại tệ hiện hành (tại Thông tư 24 của NHNN ngày 8 tháng 12 năm 2015, được sửa đổi tại từng thời điểm (Thông Tư 24/2015)) (Thông tư 42/2018). Thông Tư 42/2018 sẽ có hiệu lực kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2019.

Thay đổi mục đích cho vay được phép

Các ngân hàng Việt Nam chỉ cho vay bằng ngoại tệ đối với một số mục đích nhất định. Thông Tư 42/2018 có những thay đổi sau về các mục đích này:

1. Về việc bên vay có doanh thu ngoại tệ từ xuất khẩu, Thông Tư 42/2018 không quy định thời hạn áp dụng các điều khoản liên quan đến mục đích vay vốn ngắn hạn để thực hiện kế hoạch sản xuất và kinh doanh hàng hóa được xuất khẩu qua cửa khẩu biên giới Việt Nam. Các thông tư sửa đổi Thông Tư 24/2015 trước đây chỉ cho phép mục đích vay như vậy trên cơ sở từng năm;

2. Đối với bên vay có doanh thu ngoại tệ từ sản xuất và kinh doanh, việc vay ngắn hạn để thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu để thực hiện kế hoạch sản xuất và kinh doanh phục vụ nhu cầu trong nước chỉ có thể được thực hiện cho đến ngày 31 tháng 3 năm 2019;

3. Tuy nhiên, đối với bên vay có doanh thu ngoại tệ từ sản xuất và kinh doanh, việc vay ngắn hạn để trả tiền cho hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu để thực hiện kế hoạch sản xuất và kinh doanh hàng hóa được xuất khẩu qua cửa khẩu biên giới Việt Nam được cho phép mà không bị hạn chế về thời gian;

4. Đối với bên vay có doanh thu ngoại tệ từ sản xuất và kinh doanh, việc vay trung hạn và dài hạn cho hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu chỉ có thể được thực hiện cho đến ngày 30 tháng 9 năm 2019; và

5. Liên quan đến việc vay vốn đầu tư ra nước ngoài của các dự án lớn, “công trình xây dựng quan trọng quốc gia” và “dự án/công trình xây dựng quan trọng quốc gia được Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư” được loại bỏ khỏi phạm vi áp dụng.

Trả nợ

Các quy định liên quan đến đồng tiền trả nợ trong Thông Tư 24/2015 cũng được sửa đổi. Thông tư 42/2018 không còn quy định các phương thức trả nợ khác nhau cho các mục đích vay khác nhau. Điều này chỉ ra rằng các nguyên tắc trả nợ sau đây sẽ được áp dụng cho tất cả các mục đích vay:

1. nếu bên vay được xác định là có đủ doanh thu ngoại tệ để trả nợ trước khi ký hợp đồng vay,

1.1. bên vay phải hoàn trả khoản vay từ doanh thu đó; hoặc

1.2. nếu bên vay không có đủ ngoại tệ để trả nợ, bên vay phải:

1.2.1. chứng minh rằng việc không đủ ngoại tệ đó là do lý do khách quan;

1.2.2. mua ngoại tệ để trả nợ khoản vay từ ngân hàng bán (ngân hàng bán có thể là ngân hàng cho vay hoặc ngân hàng khác - đây là điểm mới so với Thông Tư 24/2015); và

1.2.3. khi bên vay nhận được ngoại tệ từ việc sản xuất và kinh doanh của mình thì bán ngoại tệ đó cho ngân hàng bán.

2. nếu bên vay được xác định là không có đủ doanh thu ngoại tệ để trả nợ trước khi ký hợp đồng vay, bên vay phải mua ngoại tệ để trả nợ khoản vay.

Bài viết này được đóng góp bởi Nguyễn Hoàng Duy, luật sư cộng sự tại Venture North Law.